Hyperpersoonlijk

Originele tekst door Yasmina Aboutaleb
Bewerkt voor website

Je was 24 jaar oud toen je de Charlotte Köhler Prijs ontving. Hoe was dat?
“Jeetje, ja, ik was heel jong. De eerste jaren van mijn werkende leven gingen ontzettend hard. Ik won prijzen, we toerden door heel Europa. Ik had het idee dat ik de hele tijd moest presteren. Ik ben vrij snel na die prijs overspannen geraakt en heb een jaar niet gewerkt. Ik heb de tijd genomen om na te denken, te bezinnen. Dat heeft mijn werkwijze veranderd. Mede dankzij het prijzengeld maak ik nu theater waarvoor ik heel lang de tijd neem. Voor mijn nieuwste voorstelling Salomonsoordeel heb ik meer dan een jaar onderzoek gedaan. Ik denk dat je mijn werkwijze het beste kan vergelijken met die van een documentairemaker of onderzoeksjournalist.”

Waarom is interactie met het publiek zo belangrijk voor jou als maker?
“Ik maak geen theater waar je naar kijkt. Ik maak theater waar je middenin zit, omdat ik vind dat we met zijn allen verantwoordelijkheid dragen. Zoals in mijn eerste voorstelling over mijn bar mitswa, het moment dat je volgens de Joodse gemeenschap als 13-jarige jongen volwassen wordt. Het publiek kreeg de rol van mijn familie. Dat is intens, want als er op het feest ineens een confrontatie is, tussen de politieke opvattingen van mij en mijn familie, ligt de ingewikkeldheid in handen van het publiek.”

Hoe belangrijk vind jij het om theater te maken vanuit een persoonlijke ervaring?
“Ik kan niet anders. Salomonsoordeel is bijvoorbeeld geboren uit mijn eigen behoefte om de asielprocedure te begrijpen. Toen ik voor een project van Adelheid Roosen in een asielzoekerscentrum werkte, ontmoette ik een jongen uit Gaza, Hassan. We kregen een bijzondere band. Toen zijn asielaanvraag werd afgewezen, omdat de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, zijn verhaal niet geloofde, tolde mijn hoofd. Hoe dan? Hoe kan je deze jongen niet geloven? Dat wilde ik begrijpen."

Is dat waarom je Salomonsoordeel hebt gemaakt?
“Ik ging een jaar bij de IND werken als hoor- en beslisambtenaar, die is bevoegd asielaanvragen te beoordelen. Ik kwam daar in een ingewikkelde overheidswereld terecht, die diepe indruk maakte. De asielaanvraagprocedure was heel precies. Na een half jaar, en nadat ik Hassans dossier nog eens een keer had gelezen, kwam zelfs ik tot het inzicht dat ik zijn aanvraag waarschijnlijk zelf ook zou hebben afgewezen. Nou ja, dat is een heel lang verhaal van drieënhalf uur, want zo lang duurt de voorstelling. Uiteindelijk vroeg ik Hassan en Peter, mijn mentor bij de IND, om met mij deze voorstelling te spelen. Want ik begreep ze zo goed allebei. Ik zat tussen hen in, was verscheurd. En als ik die twijfel en gedachten aan het publiek kan overdragen dan kan er hopelijk reflectie ontstaan. En dat gebeurt ook. We hebben begrip voor elkaar, omdat het persoonlijk wordt gemaakt. Aan het eind van de voorstelling vraag ik: in welke wereld willen we met elkaar leven? Ik vraag het publiek ons daarover een brief te schrijven, 350 mensen deden dat al. Daar gaan we nog iets mee doen. Dit is gewoon nog niet klaar, het ontwikkelt zich. Ik neem de tijd, zoals een plant groeit. Uit Salomonsoordeel zou ook weer iets heel nieuws kunnen ontstaan.”

Vertel eens wat over voetballen bij je amateurclub ASV Arsenal?
“Nou gisteravond heb ik nog gevoetbald. Wel bij een andere Amsterdamse club, Swift, maar nog steeds met dezelfde vrienden. Even achter de bal aanrennen, elkaar een beetje opfokken, en daarna een biertje drinken. Wielrennen is er ook bijgekomen, misschien nog wel belangrijker. Mijn leven is heel mooi, maar het vraagt ook veel. Door te fietsen kan ik mijn hoofd leegmaken. Deze zomer ga ik de Haute Route fietsen, vijf dagen door de Pyreneeën, dus dan moet ik wel tijd vrijmaken om te trainen.”