Het Rembrandthuis op de Jodenbreestraat te Amsterdam
Rembrandt en vele van zijn tijdgenoten hebben prachtige kunstwerken gemaakt van zwarte mensen. Ze wilden de werkelijkheid om hen heen vastleggen, en daartoe behoorden ook hun zwarte stadgenoten. De 17e eeuwse schilders werden nog niet beïnvloed door beelden van de trans-Atlantische slavenhandel en de stereotypen van de zwarte mens als bediende of exotisch bezit. In de tentoongestelde werken zijn zwarte mensen daarom geen bijfiguren met een ondergeschikte rol, maar juist het centrale onderwerp van het kunstwerk.
Gerrit Dou, Tronie van een jongen met een tulband, ca. 1635, Landesmuseum, Hannover
HIER. Zwart in Rembrandts tijd is ontsproten uit het brein van gastcurator Stephanie Archangel, die gelijkenissen van haarzelf en haar familie bar weinig tegenkwam in musea, behalve in de rol van bediende. Een van de doelen van de tentoonstelling is om nieuwe perspectieven en rolmodellen te bieden voor mensen van kleur om zich mee te identificeren. Zoals het koninklijke portret van Koning Caspar door de Haarlemse 17e eeuwse schilder Hendrick Heerschop (foto bovenaan).
De 17e eeuwse schilderijen, etsen en tekeningen zijn gemaakt door witte kunstenaars die zwarte mensen afbeeldden, waarbij de identiteit van de zwarte mensen vaak niet bekend is. De enige afgebeelde zwarte persoon wiens identiteit bekend is, is de uit Congo afkomstige Dom Miguel de Castro. Kunsthistorici weten dat hij niet de enige persoon van kleur was: rond Rembrandts huis in de Jodenbreestraat in Amsterdam woonden in de 17e eeuw meer mensen van kleur. Uit het trouw- en geboorteregister van Amsterdam valt op te maken dat ze er trouwden, leefden en kinderen kregen. Maar van deze Amsterdammers is geen beeld, omdat zij nog niet tot de elite behoorden die het zich kon veroorloven om zichzelf te laten vereeuwigen door een schilder.
Zwarte Jezus
Tentoonstellingsvormgevers Raul Balai en Brian Elstak vroegen hedendaagse zwarte kunstenaars om hun kijk te geven op de veelzijdigheid van (zwarte) identiteit. Met een schilderij van een zwarte Jezus willen ze er op wijzen dat het waarschijnlijker is dat Jezus zwart was en niet wit. Ook is er een foto te zien van stylist en creatieve directeur Jean-Paul Paula (zie hieronder). De foto werd door een eerdere opdrachtgever afgewezen omdat hun publiek zich niet zou kunnen identificeren met vrouwen van uitsluitend niet-westerse afkomst.
Foto: Jean-Paul Paula
Cultuurfonds bijdrage
Het Cultuurfonds ondersteunde de tentoonstelling omdat deze een nieuw en breed perspectief biedt, waarin inclusiviteit en meerstemmigheid een blijvend onderdeel vormen van het Rembrandthuis.
Meer over de expositie
Meer weten over de expositie? Ga naar rembrandthuis.nl.