Bekijk het filmportret van Jan Willem Bos, gemaakt door Jasper ten Berge en Roel van ’t Hoff. We zie hoe Fotograaf des Vaderlands Jan Dirk van der Burg een fotoportret maakt van Jan Willem Bos, om de vertaler achter het boek in beeld te brengen.
Vertaalmeester en ambassadeur
‘Jan Willem Bos komt de prijs toe voor het meesterschap waarmee hij zeer veeleisende en complexe literaire werken uit het Roemeens in het Nederlands vertaald heeft, maar ook voor zijn voorbeeldige ambassadeurschap van de Roemeense taal en literatuur in Nederland’, aldus juryvoorzitter Maarten Asscher.
Naast voorzitter Maarten Asscher, bestond de jury van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs dit jaar uit Henri Bloemen, Eric Metz, Hilde Pach, Marjolein van Tooren en Marjoleine de Vos. Zij lazen en beoordeelden de afgelopen maanden werk van de kandidaten voor de prijs en kozen unaniem voor Jan Willem Bos. ‘De door hem vertaalde teksten variëren van platvloerse grappen tot hoogst poëtische proza-uithalen, om nog te zwijgen van de altijd bedrieglijk simpele rechttoe-rechtaan verteltrant’, aldus het juryrapport van de Nijhoff-prijs.
Cultuurfonds voorzitter Pauline Meurs en Martinus Nijhoff winnaar Jan Willem Bos
Cărtărescu vertaling kroon op het werk
Jan Willem Bos (1954) brengt sinds 1981 vertalingen uit het Roemeens uit. Zijn bekendste en belangrijkste werk als literair vertaler is zonder twijfel het drieluik Orbitor, drie onderling samenhangende romans van de hedendaagse, modernistische schrijver Mircea Cărtărescu. De romans verschenen in ons land onder de titels De wetenden (2010), De trofee (2012) en Het onmetelijk mausoleum (2015). Met de trilogie heeft niet alleen de schrijver zelf, maar ook zijn Nederlandse vertaler een kroon op zijn werk gezet. Schrijver Mircea Cărtărescu was zelf ook aanwezig bij de uitreiking.
Het is niet alleen de kwantiteit die respect afdwingt, zo vond de jury, maar ook de diversiteit van zijn werk is opvallend. Naast zijn omvangrijke vertaaloeuvre met onder andere romans, novellen, verhalen, toneelstukken, aforismen en poëzie, van klassieke negentiende-eeuwse auteurs, maakte Jan Willem Bos woordenboeken Roemeens-Nederlands en Nederlands-Roemeens. Ook publiceerde hij bloemlezingen met verhalen van Roemeense auteurs, publiceerde hij talloze artikelen over Roemenië, alsmede twee persoonlijke nonfictie-boeken over dat land.
Grootste vertaalprijs
De Martinus Nijhoff Vertaalprijs is de belangrijkste onderscheiding voor literaire vertalers, ter nagedachtenis aan dichter en vertaler Martinus Nijhoff. De prijs van 35.000 euro wordt al sinds 1955 door het Cultuurfonds uitgereikt aan een vertaler die buitenlandse literatuur vertaalt naar het Nederlands. Eens in de vijf jaar gaat de prijs ook naar een vertaler die Nederlandse literatuur vertaalt.
Interview Het Parool
'Roemenië is als bezigheid zeer boeiend', zegt Jan Willem Bos in een interview met Het Parool.
Met het Oog op Morgen
Het zwarte schaap van de Oost-Europese literatuur. Zo wordt de staat van de Roemeense literatuur omschreven. Maar is dat terecht? Verre van, denkt Jan Willem Bos. In NOS Met het Oog op Morgen vertelt hij over de staat van de Roemeense literatuur, de grote Roemeense schrijvers en de omslag in de literaire wereld na de val van het communisme. Wie de Roemeense literatuur zelf eens een kans wil geven, moet bij Orbitor beginnen volgens hem.
Taalstaat
"Ik ben een enorme knoeier" antwoordt Jan Willem Bos op de vraag van Frits Spits in het NPO Radio1 programma De Taalstaat: 'Wanneer bent u tevreden?'. "Ik zit altijd tot op het laatste moment het geduld van de uitgevers te beproeven."